Hata Mı? Algı Operasyonu Mu?

Türkiye ile NATO arasındaki kriz özür ile geçiştirilemeyecek kadar derin yaraların açılmasına neden oldu.

Olay nasıl başladı?
Norveç’te 8 - 17 Kasım tarihleri arasında düzenlenen Trident Javelin tatbikatında düşman hedef olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ve Türkiye’nin 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gösterilmesi sonunda kriz başladı. Simülasyon olarak gerçekleşen tatbikat bilgilerinin ortaya çıkması sonucunda Türkiye Norveç’te NATO tatbikatında görevli 40 askerini geri çekti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları sonrası NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg olayın kişilerden kaynaklandığını, NATO’nun görüşlerini yansıtmadığını açıkladı ve Türkiye’den özür diledi. Tatbikatta krize neden olduğu öne sürülen teknisyenin de işten atıldığı bilgisi verildi.

Türkiye ile NATO krizi elbette basit bir özür ile geçiştirilecek bir kriz değil. Türkiye’nin uluslararası arenada ötekileştirilmeye, hem siyasi hem de ekonomik anlamda baskı altına alınmaya çalışıldığı dönemde NATO’da meydana gelen bu olayın gündeme taşınması Türkiye’nin dünya kamuoyundaki imajının da “yalnızlaştırılma” üzerine kurgulandığını işaret ediyor olabilir. Amerika Birleşik Devletleri ile yaşanan vize krizinin nedenlerine ve olayın gelişme şekline bakıldığında, kurulan iletişimin kamu diplomasisine uygun olmadığı, özellikle dünya kamuoyunda ABD’nin tavır aldığının bilinmesi amacına yönelik bir iletişim stratejisi çizildiği açıkça görülüyordu. ABD belki de bu tavrı ile Türkiye üzerinden kendisini rahatsız edecek başka ülkelere, Türkiye ile müttefik olduğum halde bu tavrı alabiliyorum, ayağınızı denk alın mesajı veriyordu.

AB'nin Siyasi Kesintisi
Gelelim diğer bir olaya Avrupa Birliği (AB) 2018 bütçesinde Türkiye için öngörülen fonlarda 105 milyon Euro kesintiye gidilmesini kararlaştırırken, gerekçe olarak da Türkiye’de gerçekleşen siyasi gelişmeleri gösteriyordu. Türkiye’nin demokratik standartlar, insan hakları, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü alanlarında Avrupa standartlarına yaklaşması durumunda Türkiye için rezerve edilen 70 milyon Euro’nun kullanılabileceğini bildirdi. Türkiye içinde demokrasi, insan hakları ve diğer belirtilen konularda bir sorun yaşanıyorsa bu sorun o ülkenin içinde demokratik yollarla çözülmelidir. Zira ABD ve AB demokrasi getirmek için Ortadoğu’ya yöneldiğinde maalesef işgal ve katliamdan başka bir sonuç ile geri dönülmedi. Kelimelerin algı yönetimindeki etkisi ve dünya kamuoyunda yapılacak müdahalelerin meşruiyet kazanması için hep aynı taktiklerin kullanılması artık olayları okurken bu açıdan da değerlendirilmesine neden olmaya başladı. 

Algı Yönetimi Olabilir Mi?
Tüm bu örnekler, NATO’nun simülasyon tatbikatında Türkiye’nin iki önemli liderini düşman hedef olarak konumlandırması, dünya kamuoyunun önünde zihinlere “Türkiye düşman ülke” algısını ekmek için kullanılabileceği düşüncesini mümkün hale getirdi. Bu sebeple atılan her adımın iletişim stratejisi açısından da değerlendirilmesi gerektiğini düşünerek karşı açıklamalarda bulunmak önemli. Tam da bu sebepten ki basit bir özür, Türkiye’nin imaj ve itibarına karşı dünya kamuoyu önünde yapılan bu ayıbı örtmek için yeterli değil.