Taksim Anıtı’ndaki Sovyet Generalleri

Yaşadığımız şehri, ülkeyi ne kadar tanıyoruz?

Bir çoğumuz yurtdışında katıldığı seyahatte o kent altını üstüne getirir ama iş yaşadığımız yer olunca nedense hep ertelenir…

Oysa farklı coğrafyalardan insanların buluştuğu yerdir Türkiye…

İşte ben de bazen Türkiye’deki ilginç hikayeleri sizlerle paylaşacağım.

Çoğumuzun her gün karşılaştığı, duyduğu yerlerin, kişilerin ilginç hikayesi…

Bir yabancının gözünden olacak yazdıklarım.

Bazen de yeni dedikoduları, haberleri de bulacaksınız bu sayfalarda…

Kemerlerinizi bağlayın şimdiden…

İşte ilk hikayemiz, Boxer dergisinin de merkezinde yer alan Taksim’den gelsin o zaman…

İşte Taksim Cumhuriyet Anıtı’nı diğer Atatürk heykellerinden ayıran ilginç öyküsü… 

Yapımı 3 yıl sürdü 



İtalyan heykeltraş Pietro Canonica ve beraberindeki iki Türk ile yapımına başlanan bu anıt 1925 yılında sipariş edilmiş ve 1928’de tamamlanmış.

11 metre yüksekliğindeki bu anıtın bir yüzü Kurtuluş Savaşı’nı, diğer yüzü ise Cumhuriyet Türkiye’sini anlatır. Anıtta yer alan modern Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ta eşlik eder. Oysa iki yabancı daha vardır bu heykeller arasında… Biri Atatürk’ün arkasında duran Sovyetler Birliği’nin efsane ismi General Mikhail Vasilyeviç Frünze… Diğeri de Mareşal Kliment Voroshilov…

Olağanüstü Elçi olarak atandı 

SSCB’nin kuruluş kadar Türkiye’nin kuruluşunda da General Frünze’nin ayrı bir yeri vardır… Çarlık Rusya’nın istenmeyen adamlarından biri olan Frünze 10 yıllık sürgün hayatının ardından şu anda Belarus’un başkenti olan Minsk şehrinde saklandı. Bolşevik Devrimi başarılı olunca Sovyet Kızıl Ordusu’nun en ünlü askerlerinden biri haline geldi.

Kars Konferansı’nda Ukrayna Sovyet Sosyalist Devleti’nin elçisi olarak yer alarak ilk kez Türkiye’yi yakından tanıma fırsatı buldu. Daha cumhuriyet ilan edilmeden Sovyet Birliği’nin Olağanüstü Elçisi unvanıyla Ukrayna’dan Ankara’ya doğru yola çıkar. 

İngiliz gemileri Karadeniz’de Frünze’yi aradı 



İngiliz ve Fransız gemileriyle dolu Karadeniz’i aşmak o dönem zordur. Batılı ülkeler koskoca Karadeniz’de Frünze’nin Türkiye’ye ayak basmasını önlemek ister. Trabzon’a ardından Samsun’a ulaşır ve at sırtında kimseye yakalanmadan Ankara’ya gelir… Yanında getirdiği silahlar, toplar kadar heyette önemlidir. Türkiye’nin mücadelesinde kullanılacaktır çünkü. Rusya’nın 14 yüksek rütbeli subay Kızıl bayrak Nişanı’na sahiptir… Yolda karşılaştığı Türklerin sevgisine hayran kalır. Genç TBMM’de 20 Aralık 1921’de bir de konuşma yapar… 

Atatürk’ün askeri sırdaşıydı 



Atatürk sık sık Frünze ile buluşur. Fikirlerine ve güvenine öyle hayran kalır ki Frünze’nin milletvekillerine bile açıklamadığı askeri sırları Frünze ile paylaşır. Birlikte Batı Cephesi’ne giderler…  Sovyetlerin en önemli askeri strateji uzmanlarından biri olan Frünze, Büyük Taarruz Harekatı’nın planlanmasına bile eşlik etmiştir. Hatta İngiliz Ajanı olduğu tahmine dilen Mustafa Saghir’in tespit edilmesinde yine kendisi rol alır. 

Sadece silah değil, ilaç ve para da getirdi 



Türkiye’ye yapılan silah desteğinin yanı sıra Moskova’nın verdiği 10 milyon altın rublenin büyük kısmının gelişinde Frünze’nin desteği vardır. Bir de ilaçlar, donanım ekipmanları da var…

Türkiye’den ayrıldıktan kısa bir süre sonra SSCB Askeri ve Deniz İşleri Halk Komiseri olur. Bu göreve atanmasının üzerinden 10 ay sonra 1925’te 40 yaşında hayata gözlerini yumar… 

Kurtuluş Savaşı’na teknik destek sundu 



Heykeldeki diğer isim olan Mareşal Varashilov ise Atatürk ile aynı yıl dünyaya geldi. Ukrayna doğumlu Mareşal, Petrograd Savunması’nın kahramanı olarak bilinir. Her ne kadar Kızıl Ordu içindeki gelişmelerden ötürü Troçki tarafından 10’uncu Ordu Komutanlığı görevinden alındı. Ankara’ya Kurtuluş Savaşı’na teknik destek yardımı sunmak için gönderildi. 

İzmir’in en ünlü caddesi Voroşilof oldu 



Türkiye’den döndükten sonra Frünze’nin ölümüyle boşalan SSCB Askeri ve Deniz İşleri Halk Komiserliği görevine atanır. Türkiye’ye sık sık gelen Mareşal Voroshilov’un Ankara dışındaki durağı İzmir’dir. O dönem İzmir belediyesi 1933’te en büyük caddesine şu anda adı Plevne Bulvarı olan yere “Voroşilof” adını verir… İzmir’in fahri hemşerisi de olur.

10’uncu yılda Atatürk’ün yanındaydı 



1933’teki o ziyaret önemlidir çünkü genç Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim’de 10’uncu yaşına basar ve SSCB askeri alanda en üst kademedeki isimlerden biri olan Voroshilov’u törene gönderir… Mustafa Kemal’in hemen yanında yer alır…

Tıpkı Taksim Cumhuriyet Anıtı’nda yer aldığı gibi…



Türkiye’nin kuruluş ve kurtuluş hikayesinde küçük bir yer kapsar bu iki Sovyet askerinin yeri ancak Sovyetler Birliği’nin Türkiye’nin mücadelesinde arkasında olduğunu anlatır…